En zo zie je dat je na een leven van nadenken nog steeds kunt komen tot nieuwe, of aangescherpte, inzichten.
Na de MAVO te hebben afgerond ging ik naar de HAVO. Dat had ik al gewild toen ik de lagere school moest verruilen voor het voortgezet onderwijs. Helaas besloot de hoofdonderwijzer dat dit voor mij te hoog gegrepen zou zijn, ondanks dat ik de nummer 5 was bij de CITO-toets, van zo’n 90 kinderen.
Maar het tempo was te hoog, ik lag te ver achter en had geen enkele hulp of steun, of motivatie. In mei verliet ik school en ging op de kermis werken.
Na een paar jaar van omzwervingen kwam ik terecht in Hilversum. Ik had toen nog aspiraties om als zanger beroemd te worden. Gelukkig is daar nooit iets van gekomen…
Ik was 18, helemaal alleen in de volwassen wereld, en ik begreep er niets van. Ik werd depressief, raakte geïsoleerd en wat me restte was nadenken over mijn leven tot dan toe, waarom voelde ik me zo?
School had natuurlijk een groot deel uitgemaakt van mijn leven tot dan toe, dus ook dat onderwerp passeerde de revue. Ik kwam tot de slotsom dat het onderwijstraject niet was bedoeld om je te voorzien van de gereedschappen die nuttig zouden blijken gedurende de rest van je leven. Uitzonderingen zijn er natuurlijk altijd, maar waren al die martelende jaren van verplichte wiskunde nu werkelijk voor iedereen nodig? Moet iedereen per sé weten wat de bodemsamenstelling van Zuid Limburg is? De hoofdstad van Peru? Hoe lang de Tachtigjarige Oorlog duurde?
Maar daar gaat het allemaal niet om. Het is een uitermate goed verhulde methode om ieder kind te conditioneren in gehoorzaamheid. Ik ging het voor iedereen verplichte onderwijs definiëren als “instellingen voor het massaal produceren van gehoorzame producerende en consumerende eenheden.”
Maar de aangescherpte realisatie was “bestaat het leven niet grotendeels uit gehoorzamen? Aan je ouders, aan onderwijzenden, aan politie, aan de wet, aan je baas?” Om nog maar te zwijgen van gehoorzaamheid aan lusten en verlangens.
Overheersing van een massa door enkelen kan alleen bestaan bij de gratie van gehoorzaamheid bij het grootste deel van die massa. Niet voor niets valt de verplichte onderwijsperiode samen met wat men “de vormende jaren” noemt. Maar wat wordt er gevormd voor het leven? Gehoorzaamheid aan autoriteit.
Toeval? Of opzet? Kwade opzet? Het werkt in ieder geval nog steeds, zoals we de afgelopen jaren allemaal hebben kunnen zien, waarmee het lijkt alsof we helemaal niet geleerd hebben, mentaal nog steeds verkeren in een staat van kinderlijkheid. Ik krijg dat één persoon nog niet aan zijn verstand gebracht, laat staan een massa. Dus...
